Skip to content Skip to footer

Ölçek Uyarlama Çalışması Nasıl Yapılır?

Ölçek uyarlaması nedir?

Ölçek uyarlaması veya diğer adıyla adaptasyonu iki kültürün arasında daha doğrusu iki dilin arasındaki bilgi aktarımına denir. Bu aktarım araştırmalar, psikolojik araştırmalar, tezler veya herhangi bir yazı yoluyla olabilir. Bu sürecin ilk aşaması içerisinde ölçülmek istenen yazı kararlaştırılması için kişisel deneyimler ve yazın taraması gerçekleştirilir. Yazın taramasının nedeni ise iki kültürün arasında uyumu yakalamaktır. Yapılacak olan ölçek uyarlamasını daha verimli kılmak için bir kültür araştırmasının yapılması yararlı olabilir. Bunun nedeni ise ölçek uyarlama sırasında uyarlanan konunun avantaj ve dezavantajları araştırmacıların konuyu göz ününe sermesinde yardımcı olur. Peki bu ölçek uyarlama çalışması nasıl yapılır veya nasıl işler?

Ölçek uyarlama çalışması nasıl yapılır?

İlk olarak yazının genel bir analizi yapılır, bu analiz yazının hem kültür hem de dil bakımından detaylı bir şekilde araştırılır ancak en ufak detay bile yanlış anlaşılmalara neden olabilir. Araştırmacıların bu bilgileri iyice incelemesi ve konunun uygunluğu iyi bir şekilde saptaması gerekmektedir. İkincil aşamada ise bu derlenen ve yeterli olarak sayılan bilgilerin ihtiyacı karşılayacak şekilde ayarlanıp çeviri için hazırlanmasıdır. Tam anlamı karşılamak bu işlemin en önemli noktasıdır. Türkçe diline çeviri bu noktadan sonra başlamaktadır. Bu işlem için en kıdemli çevirmenler bulunmalıdır ve bu kıdemli tercümanlar kendi alanlarında uzman olmalıdırlar, hem Türkçe için hem de yabancı dil için. Oluşturulan ekip birbirine yardımcı olmalıdır ki hata saptandığında düzeltilsin. Çeviri sırasında en çok dikkat edilen hususlardan biri ise kelimesi kelimesine çeviriden ziyade anlamı anlamına yani kelimelerinin kavramını aktaran çevirilerin tercih edilmesidir. Kelimeler net ve öz olmalı, jargon ve terimlerden de uzak durulmalıdır. Bir sonraki işlemde kıdemli tercümanların yapmış oldukları Türkçe çevirileri bir araya getirilerek kıyaslanırlar. Bu kıyaslama sayesinde kelimelerin düzgünlüğü sağlanır ve yazının akıcılığı gelişir; bunlara ek kelimelerin birbiriyle tutarlı olmalıdır ki doğru çeviri yapılsın. Bir araya getirilmiş olan çeviriler derlenip tek bir çeviri haline getirilince her iki dile de hâkim olan çevirmenler Türkçe olan çeviriyi orijinal diline geri çevirirler. Bu geri çevrilmiş olan çeviri ile orijinal belge kıyaslanır. Bunun nedeni ise aralarında fark bulmaktır, eğer fark bulunur ise nedeni araştırılır ve ardından düzgün bir şekilde Türkçeye geri çevrilir. Daha sonra ise orijinal metinden çevrilmiş olan ilk Türkçe metin ile en son elde edilen Türkçe çeviri kıyaslanır. Bu işlemin amacı dilin gerçekliğinin ne kadar doğru uygulandığını tartışmak ve analiz etmektir. Bu işlemde hata veya terslik saptanırsa çeviri içerisinde dilin geçekliğini sağlamak için bu hatalar giderilir. Sonunda tamamıyla düzenlenmiş ve kültüre uyarlanmış metin bir grup insana deney olarak sunulur. Sunulan grup üzerinden çıkan sonuçlar üzerinden veriler toplanmalıdır. Bu toplanan verilerde ise iç tutarlılık derecesine dikkat edinilmelidir. Deney gruptan edinilen veriler sonucunda ölçeğe son dokunuşlar ve düzeltmeler uygulanır ardından daha büyük bir grup insana yine deney olarak sunulur. Son adım olarak ise ilk gruba yapıldığı gibi bu büyük gruptan veriler alınır. Sonra bu verilerin gerçeklikleri incelenir ve bütün yapılan uyarlama işlemi için kapsamlı bir rapor yazılır, yapılan her işlem ve detay rapor altına alınır.

Ölçek için rapor hazırlamanın faydası

Raporlamanın en büyük gerekçesi araştırılan konu üzerinde dilden dile aktarımın nasıl bir biçimde ve hangi yöntemle yapıldığını özet halinde görmemizi sağlar. Yapılan her işlem, dikkat edilen her kelime ve yapılan bütün uyarlamalar raporda bulunabilir. Raporda ayrıyeten de, bu yapılan çevirilerin gruplar tarafından yapılan analizlerinin verileri de bulunmaktadır, yani kısacası bulunan veya uyumsuzluk gösteren her hata rapor üzerinde de bulunabilir. Raporlamanın iyi bir yanı daha ise, ileride yapılacak olan başka araştırmalar için bir yol gösterici olarak da kullanılabilir ki yapılma ihtimali olan hatalar tekrardan yapılmasın.

Yorum yap

0/5

Size nasıl yardımcı olabiliriz?